کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

به طور کلی کولر گازی وظیفه جذب هوای گرم داخل  و تولید هوای خنک و مطبوع از طریق فرایند تبخیر مایع مبرّد به گاز در اواپراتور کولر را دارا می باشد. کولر گازی از یک بخارکننده جهت جذب گرمای هوا (اواپراتور)، یک کمپرسور جهت متراکم کردن گاز مبرّد، یک کندانسور بیرونی جهت خنک کردن مبرد، شیر انبساط تشکیل گردیده است .کولر های گازی را می توان به دو دسته  کولرهای دو تکه یا همان اسپلیت ها و کولر گازی یک تکه (پنجره ای یا پرتابل) تقسیم بندی نمود

کولر گازی معتبر

کولر گازی دو تکه یا همان اسپلیت ها از دو پنل داخلی و پنل خارجی (کندانسور) تشکیل گردیده است.

کولر های گازی یا آنچه در بازار به آن اسپلیت نیز گفته می شود، نوعی از دستگاه های سرمایشی است که امروزه جای دستگاه های سرمایشی قدیمی مثل کولرهای آبی و پنکه های سقفی را گرفته است. این دستگاه تهویه مطبوع به کمک سیستم تبرید تراکمی کار می کند و برای استفاده در محیط های کوچک تا سالن های بزرگ مناسب است. بیشتری استفاده از این کولرها در محیط های خانگی و آپارتمانی است. یعنی مکان هایی که کمتر امکان نصب دیگر دستگاه های سرمایشی مثل چیلرها، هواسازها و … را دارا هستند و به خاطر معایبی که کولرهای آبی دارند، تمایل دارند از یک سیستم تهویۀ مطبوع دیگر بهره ببرند. در این مقاله کولر گازی یا اسپلیت چیست قصد داریم بیشتر دربارۀ این دستگاهها گفت و گو کنیم و سپس انواع کولر های گازی یا اسپلیت و نحوۀ عملکرد آن ها را مورد بررسی قرار دهیم.
آشنایی با اسپلیت

کولرهای گازی از جمله دستگاه های تهویۀ مطبوع به شمار می روند که به کمک سیستم تبرید تراکمی سیال مبرد عمل سرمایش را انجام می دهند. البته با این تفاوت که اغلب دستگاه های سرمایشی تبرید تراکمی مثل چیلرها، مینی چیلر ها، فن کویل ها، هواسازها و … بیشتر در مکان های بزرگ کارایی دارند. ولی از کولرهای گازی می توان در محیط های خانگی و فضاهای کوچک ساختمانی نیز بهره برد. حتی از کولرهای گازی پرتابل می توان در شرایط اضطراری استفاده نمود و سپس در صورت لزوم آن را جا به جا کرد. همین موضوع سبب شده تا کولر گازی مورد توجه صاحبان املاک و خانه های آپارتمانی و ویلایی کوچک قرار بگیرد.

انواع کولر گازی

جان گوری پزشک و مخترع در سال 1840 به این موضوع پی برد که هوای گرم باعث ایجاد بیماری‌های پوستی، مالاریا و تنگی نفس می‌شود.
خیلی از مردم به خاطر گرمای زیاد در فلوریدا جان خود را از دست دادند و در این شهر بیماری‌های زیادی شایع شد.
این امر باعث شد پزشک بزرگ شهر فلوریدا(جان گوری) برای حل مشکل بیمارستان تحقیقات خود را برای خنک کردن محیط شروع کند.
برای همین جان گوری دستور داد که در شهر فلوریدا مردم از سیستم‌های خنک کننده استفاده کنند.
اما سیستمی‌در آن زمان اختراع نشده بود که بتواند محیط خانه را خنک کند.

برای همین مردم نیاز داشتند که از یخ‌های بزرگ برای خنک کردن محیط استفاده کنند.
یخ‌های بزرگی که از دریاچه‌های یخ زده شمال ایالات متحده آمریکا قرار بود به فلوریدا برسد هزینه ی زیادی را در بر داشت.
از این رو جان گوری تصمیم گرفت که یک سیستم مصنوعی برای خنک کردن محیط بسازد.
برای اولین بار جان گوری توانست با ساخت یک کمپرسور آب و بخار را به یخ تبدیل کند.
این اولین جرقه ی تاریخ ساخت کولر گازی بود و در سال 1851 این اختراع به اسم جان گوری ثبت شد.

انواع کولر گازی

فرض کنید تمام کولرهای گازی عین هم باشند در یک اندازه و ظرفیت یکسان.
خیلی از افراد نیاز به ظرفیت بالا ندارند و می‌خواهند از یک کولر گازی کوچکی برای خنک کردن اتاق خود استفاده کنند.
پس با این وجود اگر تمام مدل‌ها یک ظرفیت یکسان داشته باشند این شخص از خرید کولر گازی منصرف می‌شود.
از این رو کمپانی‌های سازنده کولر گازی برای اینکه مشتریان خود را از دست ندهند کولرهای گازی را در انواع مختلف طراحی کرده اند که هر فرد بتواند از این دستگاه در محیط‌های مختلف استفاده کند.
موارد زیر از انواع کولرهای گازی موجود در بازار جهانی است.

    یونیت یا مدل پنجره ای
    مدل اسپلیت یا دو تکه
    کولر گازی مدل پرتال
    داکت اسپلیت
    کولرهای گازی مولتی اسپلیت
    مدل سقفی و زمینی
    کولرهای گازی مرکزی(ایستاده)

یونیت یا مدل پنجره ای

یونیت یا مدل پنجره ای

کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

همانطور که در بخش بالا به این موضوع اشاره کردیم بعضی از افراد فضای زیادی برای نصب کولرهای گازی ندارند برای همین لازم است از مدل دیگری برای خنک کردن محیط خانه استفاده کنند.
برای نصب کولرهای گازی پنجره ای لازم است در پشت پنجره یا در حفره‌های داخلی دیوارهای بیرونی ساختمان این دستگاه به صورت استاندارد نصب کنید.
سیستم یونیت به این صورت طراحی شده است که در پشت دستگاه یک فن برای مکش هوای گرم به داخل کمپرسور پنل جلوی کولر قرار گرفته شده است.
با تغییر دمای گرم به دمای سرد محیط ساختمان با این دستگاه کوچک کاملاً خنک می‌شود.
جالب است که بدانید همین مدل پنجره ای نیز انواع مختلفی با توان ظرفیت کم و زیاد دارد که می‌توانید بر اساس توانی که از کولر می‌خواهید یکی از انواع کولرهای گازی را خریداری کنید.
مدل اسپلیت یا دو تکه

مدل اسپلیت یا دو تکه

کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

کولر بی مجرا و مینی اسپلیت نامی‌است که بیشتر متخصصین به مدل‌های کولر گازی اسپلیت اختصاص می‌دهند.
بیشتر این مدل کولرهای گازی مناسب مکان‌های بزرگ است چرا که قرار است دمای محیط در تمام مکان به صورت یکنواخت باشد.
از این رو در سالن‌های بزرگ هتل‌ها و مجتمع‌های مسکونی که دمای محیط لازم است که به صورت یکنواخت باشد این مدل دستگاه را به کار می‌گیرند.
یکی از مزایای کولرهای گازی اسپلیت این است که می‌توانید علاوه بر فصل تابستان در فصل زمستان هم از آن برای گرم کردن محیط سالن و ساختمان از دستگاه استفاده کنید.
این مدل کولر گازی در انواع مختلفی روانه بازار شده است که می‌توانیم به مدل‌های زیر نیز اشاره کنیم.

    دیواری
    سقفی و زمینی
    کانالی
    کاستی
    ایستاده
    مینی اسپلیت

کولر گازی مدل پرتال

کولر گازی مدل پرتال

کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

همانطور که در بخش بالا اشاره کردیم کولرهای گازی به دو گروه تقسیم می‌شوند.
کولرهای گازی یک تکه و دو تکه.
کولرهای گازی پنجره ای و پرتال هر دو از گروه کولرهای گازی یک تکه ای هستند.
از نظر عملکرد کولر می‌توان گفت تقریباً مدل پنجره ای و پرتال عملکردی شبیه به هم دارند چرا که از یک گروه هستند.
از معایب کولرهای گازی پرتال باید گفت متأسفانه سر و صدایی که از سیستم به گوش می‌رسد بسیار آزار دهنده است.
اما یکی از مزایای کولرهای گازی پرتال این است که می‌توانند محیط سالن را تا 500 فوت را خنک کنند.
اغلب افراد وقتی از این مدل استفاده می‌کنند که نتوانند مدل پنجره ای کولر گازی را نصب کنند.
داکت اسپلیت

کمپرسور کولر های گازی

کمپرسور دستگاهی است که وظیفۀ فشرده سازی سیال مبرد را بر عهده دارد. همین طور که گفتیم برای انتقال گرما از محیط خنک تر به محیط گرم تر نیاز است که کاری روی سیستم انجام شود. انرژی لازم برای حرکت سیال مبرد در طول سیکل تبرید تراکمی را کمپرسور تأمین می کند. کمپرسورهای به کار رفته در کولرهای قدیمی اغلب از نوع پیستونی رفت و برگشتی بودند. اما این کمپرسورها سر و صدای بالایی دارند و هربار که کولر گازی شروع به کار کند، انرژی بالایی در زمان استارت مصرف می نمایند. به همین خاطر امروزه این کمپرسورها را با انواع جدیدتر مثل کمپرسورهای اسکرال و روتاری جایگزین کرده اند. در نسل جدیدتر کولرهای گازی از کمپرسورهای اینورتردار استفاده می‌شود. این کمپرسورها می توانند با سرعت های متغیر کار کنند. به این شکل دیگر نیازی نیست هربار کمپرسور کولر از کار بیفتد و دوباره از نو استارت بخورد، بلکه فقط سرعت دوران آن کاهش می‌یابد.

کندانسور اسپلیت

زمانی که سیال مبرد توسط کمپرسور فشرده می شود، دمای آن هم بالا خواهد رفت و به صورت گاز داغ در می آید. کندانسورهای کولر گازی به صورت هوا خنک طراحی می شوند و این وظیفه را دارند که دمای سیال مبرد را در فرایندی فشار ثابت کاهش دهند. به شکلی که سیال مبرد در حالت در حالت مایع اشباع در بیاید.

شیر انبساط کولر گازی

پس از اینکه سیال مبرد از کندانسور خارج شد، از یک شیر انبساطی عبور داده می شود. این عمل باعث می گردد که فشار سیال به یک باره افت کند و به خاطر افزایش حجمی که اتفاق می افتد، به صورت کامل به بخار تبدیل شود.

اواپراتور اسپلیت

پس از اینکه سیال مبرد به گاز اشباع تبدیل شد، به کمک اواپراتور در تماس با هوای محیط داخل قرار می گیرد. این عمل باعث می شود که گرمای محیط خانه به سیال مبرد منتقل شود. زیرا دمای سیال از دمای محیط پایین تر است. این عمل به کمک یک دمنده انجام می گیرد که هوای محیط را مکیده، از روی لوله های اواپراتور عبور می دهد و پس از خنک شدن دوباره آن را به محیط بر می گرداند. سیال مبرد نیز پس از عبور از اواپراتور کولر گازی به کمک خط لوله به کمپرسور دستگاه بر می گردد.

کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

داکت اسپلیت‌ها یکی از مدل‌های کولر گازی است که بیشتر این مدل را به نام کولر گازی کانالی می‌شناسند.
دستگاه داکت اسپلیت‌ها تقریباً شبیه به کولرهای گازی سقفی و زمینی هستند.
جالب است که بدانید این مدل را به عنوان یکی از انواع کولرهای گازی اسپلیت نیز در نظر می‌گیرند.
برای نصب کولرهای گازی داکت اسپلیت لازم است که حتماً در داخل سقف‌های کاذب ساختمان دستگاه را نصب کنید.
اما برای اینکه در تمام اتاق‌ها از امکانات دستگاه بهره مند شوید باید حتماً سیستم کانال کشی ساختمان را انجام دهید.
از مزایای دستگاه داکت اسپلیت می‌توانیم به اشغال نکردن محیط ساختمان اشاره کنیم.
کولرهای گازی مولتی اسپلیت

کولرهای گازی مولتی اسپلیت

کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

مولتی اسپلیت همانند کولرهای گازی اسپلیت دارای چند پنل است.
اما تفاوتی بین این دو وجود دارد.
در مولتی اسپلیت‌ها شما از دو پنل داخلی استفاده می‌کنید.
این در حالی است که اسپلیت‌ها فقط از یک پنل داخلی برای خنک کردن محیط ساختمان استفاده می‌کند.
از نظر بیشتر مردم مولتی اسپلیت‌ها بهترین دستگاه تهویه مطبوع است.
مدل سقفی و زمینی

مدل سقفی و زمینی

کولر گازی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

برای حل مشکل بعضی از مشتریان کمپانی‌های سازنده کولر گازی مدل سقفی و زمینی را نیز به جمع این دستگاه اضافه کرده اند.
با این کار علاوه بر اینکه مشتریان از امکانات کولرهای گازی استفاده می‌کنند، این کار باعث می‌شود افراد زیادی هزینه‌های بیهوده برای خرید دستگاه تهویه مطبوع را متحمل نشوند.
این نوع کولرهای گازی در سقف کاذب و بر روی زمین نیز قابل نصب هستند.
کولرهای گازی مرکزی(ایستاده)

کولرهای گازی مرکزی(ایستاده)

 

کولرهای گازی ایستاده از نظر ظرفیت بازدهی هوای خنک به محیط بسیار توانایی بسیار بالایی را دارند.
کمپانی کولرهای گازی این مدل را برای خنک کردن سالن‌های بزرگ مثل هتل‌ها، خوابگاه‌ها، دانشگاه‌ها و.. طراحی و تولید کرده است.
متأسفانه این کولر گازی قابل نصب بر روی دیوار، سقف کاذب و.. نیست و فقط باید در گوشه ای از ساختمان قرار بگیرد.
کولر گازی چگونه کار می‌کند؟

یخچال برای سرد کردن از گاز فریونی استفاده می‌کند و دستگاه‌های کولر گازی نیز با تبدیل گاز به مایع و برعکس سرما را تولید می‌کنند.
بگذارید جزئیات را به صورت کامل توضیح دهیم.
کمپرسور یکی از اجزای کولر گازی است.
هنگامی‌که گاز خنک کننده در درون کمپرسور متراکم می‌شود، تحت فشار کندانسور قرار می‌گیرد و گرمای خود را از دست می‌دهد.
گاز به مایع تبدیل می‌شود و از شیر انبساط این مایع عبور می‌کند و در پایان به اواپراتور هدایت داده می‌شود.
در اینجا دوباره مایع به حالت گاز تبدیل می‌شود و گاز توسط اواپراتور محیط را سرد می‌کند.

در صورتی که از سیستم گرمایشی کولر گازی بخواهید استفاده کنید نحوه عملکرد کولر گازی به این صورت است.
همانطور که گفتیم گاز به مایع تبدیل می‌شود اما در حالت گرمایشی گاز خنک کننده در کمپرسور قرار می‌گیرد و مستقیماً به سمت اواپراتور می‌رود.
در این هنگام گاز گرمای خود را از دست می‌دهد این گرما توسط اواپراتور به محیط انتقال داده می‌شود و محیط گرم می‌شود.