طبق قاعده‌ای که در مبانی طب سنتی وجود دارد، هر عضوی که در بدن ضعیف شود، به راحتی ماده بیماری‌زا را به سمت خود جذب می‌کند و اگر این مواد در فرد دچار ضعف مفاصل زیاد شود؛ زمینه‌ساز بروز درد مفاصل خواهد بود.

مفاصل بطور ذاتی در همه افراد جزء اعضای ضعیف بدن به حساب می‌آیند. اگر کسی هم بطور ژنتیکی استعداد ضعف مفاصل را داشته باشد، با انجام بعضی امور خود را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. طبق قاعده‌ای که در مبانی طب سنتی وجود دارد، هر عضوی که در بدن ضعیف شود، به راحتی ماده بیماری‌زا را به سمت خود جذب می‌کند و اگر این مواد در فرد دچار ضعف مفاصل زیاد شود؛ زمینه‌ساز بروز درد مفاصل خواهد بود.


اسبابی که ماده بیماری‌زای ایجاد کننده درد مفاصل را در بدن زیاد می‌کنند:

کم‌تحرکی و آرامش و سکون بیش از حد
ضعف هضم (علامت آن: بعد از خوردن غذای معمول، احساس سنگینی و پری شکم هست و مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا غذا از معده عبور کند. بدین ترتیب مواد خوب هضم نشده وارد عروق گشته و از آن‌جا به اندام‌های ضعیفی مثل مفاصل رفته و باعث بروز درد مفاصل می‌شوند. )

ترک ورزش (در این حالت، مواد غذایی مانند قبل هضم نمی‌شوند و چرخه قبلی تکرار می‌شود.)

سوءتدبیر در خوردن و آشامیدن (مانند غذا خوردن با شکم سیر یا چند گونه غذا را همزمان مصرف کردن، مداومت مصرف غذاهای غلیظ و دیرهضم مثل گوشت گاو و گوساله، ماکارانی، قارچ، غذای کنسروی و غذای فریزری و....، پرخوری، مایعات سرد نوشیدن درحالت خالی بودن معده مانند صبح ناشتا یا نیمه شب که در این حالت آب به سرعت جذب اعضای رئیسه یعنی مغز و قلب و کبد شده و باعث کاهش حرارت غریزی و نهایتا قوه هاضمه می‌شود.)

استحمام، ورزش یا جماع با شکم سیر و در حالت پری کامل معده (قبل از هضم کامل غذا) و نیز در حالت خالی بودن کامل معده از غذا [بهترین زمان، سه ساعت بعد از غذاست.]

وجود نزله و زکام زیاد (نزله همان خِلط گلو است که درواقع مواد ترشح شده از مغز به سمت حلق می‌باشد و زکام مواد ترشحی به سمت بینی است.)

ترک استفراغات معتاد (برای نمونه اگر فردی عادت به مصرف داروهای مسهل یا قی کردن داشته و یا بطور منظم حجامت و فصد می‌کرده است و یکباره رها می‌کند؛ در ترک این موارد حجم مواد زائد بدن افزایش یافته و مقداری از آن‌ها به سمت مفاصل می‌ریزد.)

حرکات شدید بدنی و نفسانی (مثل استرس، اضطراب، غم و غصه مداوم)

مواردی که مبتلایان به دردهای مفصلی باید رعایت کنند و نیز کسانی که می‌خواهند از بروز این دردها پیشگیری کنند

  

ارتوپدی شاخه ای از علوم جراحی است که در حیطه سیستم حرکتی بدن فعالیت دارد. سیستم حرکتی شامل استخوان ها، مفاصل، عضلات و دیگر بافت هایی است که در اندام های حرکتی وجود دارند. متخصص ارتوپدی که به آن متخصص استخوان و مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل یا ارتوپد هم میگویند سعی میکند تا با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی به درمان مشکلات سیستم حرکتی بدن اهتمام ورزد.

لینک مرتبط:

سایت درمانکده

متخصص ارتوپدی

دکتر زهتاب

 

در ایران افرادی که مدرک دکترای پزشکی دارند با طی یک دوره تخصصی چهار ساله در دانشکده های پزشکی مدرک تخصصی ارتوپدی را دریافت می‌کنند. دوره چهار ساله تخصصی ارتوپدی را دوره رزیدنتی میگویند و پزشکی که در حال طی این دوره است را رزیدنت می‌نامند. پس از طی این دوره چهار ساله از فرد رزیدنت امتحانی به نام بورد تخصصی ارتوپدی گرفته می‌شود و کسانی که در این امتحان قبول می‌شوند را صاحب بورد تخصصی می‌نامند. به علت گسترش انفجارگونه علوم در همه شاخه ها من جمله ارتوپدی، پزشکی ارتوپدی به زیر شاخه هایی تقسیم شده است و بسیاری از متخصصین ارتوپدی فعالیت کاری خود را به یک زیر شاخه محدود کرده‌اند. آنها به این طریق سعی می‌کنند بیشترین تمرکز خود را در یک زمینه بگذارند تا علم و تجربه بیشتری را در آن زمینه کسب کنند. این زیر شاخه ها عبارتند از:

 

جراحی دست

جراحی شانه و آرنج

جراحی ستون مهره

جراحی لگن و مفصل ران

جراحی زانو

جراحی پا

جراحی ارتوپدی کودکان

حراجی تومورهای سیستم حرکتی

جراحی تروما و آسیب‌های اسکلتی

جراحی آسیب‌های ورزشی

 

البته همه زیر شاخه های تخصصی ذکر شده فقط محدود به ارتوپدی نیستند. بطور مثال متخصصین جراحی عمومی هم یک زیر شاخه تخصصی به نام جراحی دست دارند و یا متخصصین جراحی اعصاب هم اعمال جراحی ستون فقرات را انجام می‌دهند.در بعضی از این زیر شاخه ها و در بعضی از کشورها دوره های تخصصی چند ماهه تا یک ساله ای وجود دارد که به آنها فلوشیپ میگویند. متخصصین ارتوپدی با گذراندن این دوره ها در دانشکده های پزشکی، سعی می‌کنند مهارت‌های عملی خود را در درمان بیماری‌های یک زیر گروه تخصصی خاص بیشتر کنند.

3- جراح استخوان کیست و جراحی استخوان چیست؟

جراحی استخوان شاخه ای از علم و هنر جراحی است که مورد نظر آن استفاده از روش های جراحی در درمان بیماری ها و آسیب های وارده به استخوان است. جراح استخوان معمولا به نام جراح استخوان و مفاصل شناخته میشود. این بدان معنی است که معمولا کسانی که استخوان ها را جراحی میکنند کار جراحی مفاصل را هم انجام میدهند. جراح استخوان نه تنها استخوان و مفصل را جراحی میکند بلکه بیماری ها و آسیب های هر نقطه ای از اندام را تحت نظر گرفته و در صورت لزوم تحت درمان جراحی قرار میدهد.

 

تشخیص و درمان بیماری ها و آسیب های استخوان و مفاصل ستون مهره و لگن هم به عهده متخصص جراحی استخوان و مفاصل است. بیماری های استخوان جمجمه و صورت را متخصص فک و صورت، بیماری های استخوان بینی را متخصص گوش و حلق و بینی و بیماری های استخوان دنده و جناغ را متخصص جراحی قفسه سینه مداوا میکند

 

. آموزش جراحی استخوان معمولا بصورت طی یک دوره چهارساله تخصص بعد از اخذ مدرک دکتری پزشکی است. درمان بیماریها و آسیب های اندام ها تحت نظر جراح استخوان یا همان ارتوپد صورت میگیرد. جراح استخوان نه تنها وظیفه جراحی دارد بلکه تشخیص و درمان بیماری ها و آسیب های اندام های حرکتی بدن انسان را عهده دار است. حال ممکن است این درمان جراحی و یا غیر جراحی باشد. وی در این راه از کمک دیگر فعالین پزشکی مانند فیزیوتراپ ها بهره مند میشود. متخصین روماتولوژی هم در زمینه تشخیص و درمان غیر جراحی دسته ای از بیماری های اندام ها که منشا روماتیسمی دارد فعالیت میکنند. پس در بعضی حیطه ها کار متخصصین استخوان و متخصصین روماتولوژی با یکدیگر همپوشانی دارد.

 4- اعمال جراحی ارتوپدی:

درمان‌های مختلفی به توسط متخصصین ارتوپدی انجام می‌شود که شایع‌ترین آنها عبارتند از:

جااندازی شکستگی ها بصورت بسته با کمک عمل جراحی

اعمال جراحی تعویض مفصل

آرتروسکوپی مفاصل

استئوتومی استخوان‌ها و تصحیح تغییر شکل آنها

پیوند استخوان

ترمیم عصب

ترمیم یا جابجا کردن تاندونها

 


پرهیز از پرخوری
خودداری از خوردن غذای جدید قبل از هضم کامل غذای قبلی. سعی شود در هر وعده غذایی، فقط یک نوع غذا میل شود.

رعایت سازگاری غذاها با هم (مثلا مصرف همزمان لبنیات و گوشت‌ها بویژه گوشت طیور، به شدت مضر درد مفاصل بوده و درد را تحریک و تشدید می‌کند.)

پرهیز از مصرف گوشت گاو و فرآورده‌های آن (سوسیس، کالباس، همبرگر و ....)

پرهیز از مصرف زیاد و بدون مُصلح میوه‌ها و سبزی‌های سرد و تر؛ مانند خیار، گوجه فرنگی، هلو، هندوانه و .... بخصوص در افراد دارای مزاج یا سوءمزاج سرد و تر و بویژه در فصول سرد (پاییز و زمستان)

پرهیز از مصرف زیاد غذاهای غلیظ؛ مانند حلوا، ماکارانی، تخم مرغ آب‌پز، غذاهایی که با رشته درست می‌شوند، سس مایونز و ...

محدود کردن مصرف ترشیجات و غذاهای شور
مصرف لبنیات با مُصلحات آن‌ها باشد. (مثلا ماست و دوغ با نعناع یا کاکوتی خشک، شیر با عسل یا شکر)

پرهیز از مصرف آب یخ و نوشیدنی‌های سرد و گازدار با غذا و تا یک و نیم ساعت بعد از آن، در بین خواب و صبح ناشتا

اگر غذای لطیف و غلیظ در سر سفره هست، اول غذای لطیف خورده شود. مثلا سالاد کاهو و هویج رنده شده قبل از غذای اصلی میل شود و با اندکی روغن زیتون و سرکه یا آبغوره طبیعی نه سس مایونز.

تولید خِلط صالح و محمود در بدن با غذاهایی مثل نخوداب پخته شده با گوشت مرغ یا گوسفند، آبگوشت، کاله‌جوش، شیر با عسل و پودر سنجد، مویز، انجیر خشک، بادام درختی خام، سیب درختی، به، هویج ایرانی یا زردک، انار و مربا یا رب آن‌ها.

پرهیز از خوابیدن، استحمام، ورزش و جماع با شکم پر
بهتر است بین غذاخوردن و حمام کردن حداقل سه ساعت فاصله باشد و قبل از حمام رفتن، مفاصل را با روغن‌های مقوی مثل روغن زیتون، کنجد، قُسط، بادام تلخ و اسپند ماساژ داده و هنگام خروج از حمام نیز اندکی آب سرد روی دست و پا ریخته شود.

ورزش منظم روزانه (یعنی فعالیتی با شدت متوسط که تعریق ایجاد کند و ضربان قلب و تعداد تنفس افزایش یابد.)

خواب به اندازه و با کیفیت مناسب در شب (یعنی شب‌ها زودتر خوابیدن و صبح‌ها زودتر برخاستن از خواب): چون هضم غذا در خواب قوت یافته و مواد خام و هضم نشده در خواب به هضم کامل رسیده و مواد زائد آماده دفع می‌شوند. البته خواب زیاد در طول روز و بویژه در فصول سرد [یا فصل گرم و جلوی کولر] و افراد دارای مزاج یا سوءمزاج سرد باعث تولید نزله شده و بر شدت درد مفاصل می‌افزاید.

اگر یبوست وجود دارد، حتما باید برطرف شود. درمان هرکسی بسته به علت ایجاد کننده و مزاج فرد متفاوت است. اما یک راهکار عمومی، استفاده از خاکشی و آب جوش در صبح ناشتاست. مصرف یک قاشق غذاخوری روغن زیتون شب قبل از خواب و ماساژ ناحیه شکم با روغن زیتون نیز مفید خواهد بود.